Artykuł o lękach małych dzieci

Zachęcamy do przeczytania artykułu dotyczącego lęków u małych dzieci oraz sposobów jak sobie z nimi radzić.

MOJE DZIECKO SIĘ BOI – LĘKI ROZWOJOWE.

Lęk jest jedną z najbardziej nieprzyjemnych emocji, dlatego też rodzice starają się aby uchronić swoje dzieci przed lękiem, a jeśli się on pojawia, to zminimalizować jego skutki. Nie można zupełnie żyć bez lęku, ale można pomóc swojemu dziecku w przypadku pojawienia się tej emocji.

Lęk jest częścią ludzkiej natury, potrzebną, a zarazem jedną z najbardziej nieprzyjemnych. Dlatego też niektórzy rodzice dążą do tego aby ich dzieci nie doświadczały tego uczucia ,aby nie cierpiały i nie doświadczały negatywnych skutków lęku.

Lęk jest nam czasami potrzebny, gdyż :
– pomaga,
– uczy,
-informuje.

Lęk jest buforem bezpieczeństwa oraz powstrzymuje nas przed zachowaniami niebezpiecznymi.

Strach dotyczy bodźców realnych, które stanowią prawdziwe zagrożenie ( pies, złodziej ). Lęk dotyczy zagrożenia, które przewidujemy, że wystąpi. Lęk nie jest związany z bodźcami /sytuacjami, które występują „tu i teraz” , tylko naszym antycypowaniem ,że niebezpieczeństwo wystąpi np. lot samolotem = wypadek; pobranie krwi = zemdlenie.

Lęk staje się niefunkcjonalny, gdy utrudnia dotychczasowe funkcjonowanie dziecka, kiedy powoduje wycofanie się dziecka z zajęć, które do tej pory stanowiły źródło przyjemności. Jak również kiedy zauważamy cofanie się dziecka do wcześniejszych faz rozwojowych – moczenie nocne, nasilenie agresji, lęki nocne.

Występują również lęki, które przeżywają dzieci w podobnym wieku i są one określane jako lęki rozwojowe.

Lęki rozwojowe, a zwłaszcza mierzenie się z nimi, pokonanie ich, powoduje ,że młodzi ludzie nabierają poczucia kompetencji i sprawstwa, innymi słowy wzrasta ich pewność siebie oraz zaufanie do swoich możliwości. Dzieci uczą się jak radzić sobie w sytuacjach , kiedy się boją i tą wiedzą mogą stosować przez całe swoje życie.

TYPOWE LĘKI OKRESU DZIECIŃSTWA:
2 lata
– lęki głownie natury słuchowej ( pociągi, motory, odkurzacz );
– lęki wizualne ( ciemne kolory, duże przedmioty, pociągi , kapelusze);
– lęki przestrzenne ( przeprowadzka do nowego domu, zabawka);
– lęki związane z ludźmi ( wyjazd rodzica, nieobecność rodzica podczas zasypiania);
– deszcz , wiatr;
– zwierzęta ( szczególnie dzikie ).
2,5 roku
wiele lęków, szczególnie przestrzennych (obawa przed ruchem, przed nieoczekiwanymi relacjami przestrzennymi np. ktoś wchodzi innymi drzwiami do domu );
– zbliżające się duże przedmioty np. ciężarówka;
– związane z ludźmi ( wyjazd rodzica, nieobecność rodzica podczas zasypiania );
– deszcz, wiatr;
– zwierzęta ( szczególnie dzikie).
3 lata
najwięcej lęków wizualnych ( starzy, pomarszczeni ludzie, „maski czarownicy”);
– ciemność,
– zwierzęta,
– policjanci;
– włamywacze;
– wieczorne wyjścia rodziców.
4 lata
– powracające lęki słuchowe, szczególnie odgłosy silników;
– ciemność;
– dzikie zwierzęta;
– wyjście mamy, zwłaszcza wieczorem;
5 lat
– niewiele lęków, głównie wizualne;
– konkretne lęki dotyczące dnia codziennego np. potłuczenia kolana, pogryzienia
przez psa;
– ciemność;
– obawa, że mama nie wróci do domu;
6 lat
– lęki związane z sytuacjami zasłyszanymi , obejrzanymi w bajkach;
– duża ilość lęków wywołanych przez bodźce dźwiękowe ( dzwonek do drzwi,
telefon, odgłosy ptaków);
– obawy przed światem nadprzyrodzonym ( duchy, wiedźmy) ;
– lęk, że ktoś chowa się pod łóżkiem ;
– przestrzenne ( lęk przed zgubieniem się);
– przed żywiołami ( ogień, woda, grzmoty);
– lęk przed zasypianiem samemu w pokoju;
– lęk przed zostaniem samemu w domu;
– lęk, że nie będzie mamy ,że nie wróci do domu , coś jej się stanie;
– lęk przed drzazgami, drobnymi skaleczeniami, widokiem krwi z nosa.
7 lat
– dużo lęków, głównie wizualnych ( ciemność, strych, piwnice );
– lęk prze wojną, włamywaczami, ludźmi chowającymi się w szafach lub pod
łóżkiem;
– lęk przed spóźnieniem się do szkoły, brakiem akceptacji ze strony innych.
8 – 9 lat
– mniej lęków i mniejsza ich intensywność;
– obawy mają uzasadnienie ( lęki dotyczą głownie własnych zdolności, możliwości porażki, szczególnie w szkole ).
10 lat
– dużo lęków, największe związane ze zwierzętami ( dzikie zwierzęta i węże );
– ciemności, wysokich pomieszczeń, ognia, przestępców, włamywaczy.
Rodzice nie powinni ignorować lęków rozwojowych, lecz pomóc w ich przezwyciężaniu. Nie bagatelizować, nie wyśmiewać. Udzielanie wsparcia, towarzyszenie dziecku, rozmowa z dzieckiem, a zwłaszcza szacunek do przeżywanych przez niego emocji powoduje, że dziecko widzi w swoim rodzicu sprzymierzeńca. A postawa prezentowana przez rodzica ( optymizm, uśmiech ) dodatkowo przekonują dziecko, że można sobie poradzić z lękiem i nie ma czego się bać.

Opracowała:
Joanna Knauber–Schmer
psycholog